Bu hasarlar hayatımız boyunca deri hücrelerimizde birikiyor ve zamanla hücrelerin yaşam şifresinde kalıcı bozulmalar oluşturuyor. Deri kanseri gelişiminde kilit rol oynayan bu durumdan korunmanın en basit yolu ise güneşe maruz kalmamaya dikkat etmek Deri kanserleri ülkemizin de içinde yer aldığı iklim kuşağında ve tüm dünyada en yaygın görülen kanser çeşididir. Her 5 kişiden 1'ine deri kanseri tanısı konuluyor. Bu tip kanserleri önlemenin çok basit bir yolu var; güneşten korunmak. Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Gülsüm Gençoğlan, çocuklukta bir kez bile güneş yanığı geçirmenin, ileri yaşlarda deri kanseri riskini 3 kat artırdığına dikkat çekiyor. GÜNEŞ KORUYUCUYU NASIL KULLANMALIYIZ? Güneşe çıkmadan 15-20 dakika önce güneşten koruyucu krem sürmeliyiz. Kremlerin etkileri 3-4 saat kadar sürmektedir. Bu nedenle korunmanın devamı için 3-4 saatte bir tekrarlamak gerekmektedir. Bazı güneşten koruyucuların üzerinde "waterproof" yani suya dayanıklı ifadesinin bulunması bizi yanıltmamalıdır. Suya girip çıktıktan ya da yüzümüzü yıkadıktan sonra güneşten koruyucuların etkisi oldukça azalır. Ancak güneş kremi kullanıyoruz diye kontrolsüz güneşte kalmak da zararlı olacaktır. Çünkü koruyucular belirli oranda ve sürelerde etkilidir. Temel olarak mineral filtreli ve kimyasal filtreli olmak üzere 2 tip güneşten koruyucu bulunur. Gebelerde ve çocuklarda mineral filtreli güneşten koruyucular önerilmektedir. HANGİ SAATLERDE GÜNEŞE ÇIKABİLİRİZ? Özellikle güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde açık alan aktivitelerinden kaçınmalıyız. Güneş ışınlarının dik gelmediği, sabah ve akşamüzeri saatleri yaz aylarında dışarı çıkmak için en uygun vakitlerdir. Hiçbir koşulda, saat 11.00 ve 16.00 arasında güneşte kalınmamalıdır. Güneşin sağlık açısından ne gibi faydaları vardır? Güneşin genel sağlığımız açısından en kritik etkisi D vitamini üretimini gerçekleştirmesidir. Ancak günümüzde her yerde yaygın bulunabilen D vitamini damla ve vitamin tabletleri mevcuttur. Hiç kimsenin D vitamini temini için güneş hasarı almasını önermiyoruz. D vitamini eksikliğiniz varsa doktorunuza danışarak D vitamini damlası kullanmanızdaha pratik bir yaklaşım olacaktır. GÜNEŞLİ GÜNLERDE KIYAFET SEÇİMİ NASIL OLMALIDIR? Özellikle güneşin dik olarak geldiği ve ultraviyole şiddetinin fazla olduğu saatlerde mümkünse dışarı çıkmamaya özen gösterilmelidir. Bu saatler aynı zamanda hava sıcaklığının da maksimize olduğu saatler olduğundan özellikle anne adayları, yaşlılar ve çocuklar açısından güneş çarpması, tansiyon yükselmesi ya da düşmesi, yanıkların ve lekelenmelerin önlenmesi için bu saatlere özen gösterilmesi yararlı olacaktır. Hangi kumaşlar güneşten korunmamıza yardımcıdır? Güneşten korunmanın ilk basamağı mekaniktir. Yani giysiler ve şapka ile güneşin derimizle temasını minimize etmeliyiz. Kumaşın cinsi bile korunmada etkili olmaktadır. Örneğin polyester ve yün, pamuklu kumaşlara göre UV ışınlarını daha çok emer. Kumaşın UV ışını emen kimyasallarla yıkanması korunmayı artırır. Ultraviyole ışınlarının çok ince ve açık renkli kumaşlardan geçişi daha yoğundur. Bu nedenle bu ürünler tercih edilmemelidir. Sık dokunmuş olan kumaşların UV ışınları geçirgenliği daha düşüktür ve daha yüksek koruma sağlar. Kumaşın nemli olması da UV ışınların geçirgenliğini artırır. Kumaşlar ıslaksa liflerin şişmesine neden olur ve doku yapısı kuru durumuna göre daha gevşek lifli hale gelir. Nemlenme, terleme, ıslanma hallerinde vakit kaybetmeden değiştirilmelidir. Ultraviyole filtreli kumaşlardan üretilen kıyafet ve şapkalar özellikle başı güneş çarpmasından korumada oldukça kullanışlıdır. Beyaz tenli, açık göz ve saç rengine sahip olan bireyler ve çocuklarda bu ürünlerin kullanımı hasar riskini azaltır. Özellikle çocuklar ilk 3 yaşta direkt güneş maruziyetinden korunmalıdır. TATİL PLANI YAPIYORSANIZ DOĞRU ZAMANI SEÇMEYE DİKKAT EDİN Tatil için bahar aylarından, mayıs, eylül ve ekim güneşin şiddetinin daha makul olduğu aylar olması nedeniyle tercih edilmelidir. Yaz aylarından ise özellikle haziran; temmuz ve ağustos aylarına göre tolere edilebilir sıcaklıklara sahiptir. Anne adayları güneşlenebilir mi? Hiçbir hastanın güneşlenmesini önermiyoruz ancak gebelik gibi özel durumlarda anne adaylarımızın daha da dikkatli olmalarını istiyoruz. Gebelik döneminde artan hormon düzeyleri nedeniyle lekelenmeye özellikle melazmaya yatkınlık meydana gelir. Bununla birlikte cilt benlerimiz hormonlara duyalı olduğundan, yüksek hormon düzeyleri benlerde aktivite artışının yanı sıra sayıca artışa da neden olabilir. Bu hormonal indüksiyon nedeniyle gebelik döneminde ben kanserlerinin görülme sıklığı da artış gösterebilmektedir. Bebekler güneşlenebilir mi? Bebekler özellikle ilk 3 yıl direkt ultraviyole maruziyetinden korunmalı, ışık şiddetinin güçlü olduğu saatlerde güneşe maruz bırakılmamalıdır. Gündüz saatlerinde dışarı çıkarılırken mutlaka mineral filtreli SPF 50 ve üzeri güneşten koruyucu kullanmalıdır. Bebeklerde ultraviyole filtreli kumaştan üretilmiş mayo ve şapkalar tercih edilmelidir.