Gastronominin kadim merkezlerinden biri olarak kabul edilen Şanlıurfa, uluslararası alanda önemli bir adaylıkla gündeme geldi. Tarihi ve kültürel mirasının yanı sıra köklü mutfak geleneğiyle öne çıkan tarihi kent, Uluslararası Gastronomi, Kültür, Sanat ve Turizm Enstitüsü (IGCAT) tarafından verilen 2029 Dünya Gastronomi Şehri (World Region of Gastronomy) unvanına aday gösterildi. Türkiye’nin bu alanda aday gösterilen ilk şehri Şanlıurfa oldu.
Yüzyıllar boyunca farklı medeniyetlerin izlerini taşıyan Şanlıurfa mutfağı; lahmacun, kebap çeşitleri, borani ve yöreye özgü birçok lezzetiyle hem Türkiye'de hem de dünyada tanınmaktadır.
Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Kasım Gülpınar, 2029 Dünya Gastronomi Şehri (World Region of Gastronomy) unvanına aday gösterilmesi konusunda basın toplantısı düzenledi.
Toplantıya Haliliye Belediye Başkan Vekili Halil Yetkin, Eyyübiye Belediye Başkan Vekili Hüseyin Aslıhan, Karaköprü Belediye Başkan Vekili Fırat Sultan, Harran Üniversitesi Rektör Yardımcısı Ahmet İlyas ve Şanlıurfa Ticaret Borsası Başkan Yardımcısı Nasan Bülbül katıldı.
Toplantıda konuşan Başkan Gülpınar, Şanlıurfa’nın gastronomi alanında uluslararası ölçekte yeni ve güçlü bir sürecin resmî adımını attığını belirterek, IGCAT tarafından verilen Dünya Gastronomi Unvanı’nın yalnızca mutfak lezzetlerini değil; kültürel mirasın korunmasını, yerel üretimin desteklenmesini ve sürdürülebilir kalkınmayı esas alan çok yönlü bir vizyonu temsil ettiğini vurguladı.
Başkan Gülpınar: “Mutfak Kültürümüz İnsanlık Tarihinin En Eski Dönemlerine Uzanıyor”
Şanlıurfa’nın gastronomi geçmişinin insanlık tarihinin en eski dönemlerine dayandığını ifade eden Gülpınar, Karahantepe ve Göbeklitepe kazılarında ortaya çıkarılan yiyecek kalıntıları, taş tezgâhlar, öğütme ve ezme taşları ile tahıl işleme izlerinin bu durumu açıkça ortaya koyduğunu söyledi. Gülpınar, ortak sofralar, üretim alanları ve paylaşım kültürünün Halil İbrahim Sofrası geleneğiyle bugün hâlâ yaşatıldığını dile getirdi.
Gastronomi Stratejisi Ve Eylem Planı Hazırlanacak
Başkan Gülpınar, resmî adaylık süreci kapsamında kapsamlı bir Gastronomi Stratejisi ve Eylem Planı hazırlıklarına başlanacağını açıkladı. Bu süreçte, unutulmaya yüz tutmuş yerel yemeklerin gün yüzüne çıkarılarak kayıt altına alınması ve turizme kazandırılması, ata tohumları ile yerel üretimin desteklenerek gastronomi ile tarımın birlikte güçlendirilmesi hedefleniyor. Ayrıca hijyen, gıda güvenliği ve sertifikasyon alanlarında standartların yükseltilmesi planlanırken, yerel mutfağın Şanlıurfa’nın UNESCO Müzik Şehri kimliğiyle bütünleştirilmesiyle çok duyulu kültürel etkinliklerin hayata geçirilmesi amaçlanıyor. Tüm bu çalışmalarla Şanlıurfa’nın gastronomi alanında ulusal ve uluslararası ölçekte örnek gösterilen bir şehir hâline getirilmesi hedefleniyor.
“Amacımız Gastronomi Mirasını Gelecek Kuşaklara Aktarmak”
Konuşmasında hedeflerini de paylaşan Başkan Gülpınar, “Amacımız; Şanlıurfa’nın gastronomi mirasını dünyaya tanıtmak, nitelikli gastronomi turizmini geliştirmek ve bu zenginliği gelecek kuşaklara güçlü bir vizyonla aktarmaktır” dedi.
Gülpınar ayrıca Harran Üniversitesi, ilçe belediyeleri, GAP Bölge Kalkınma İdaresi, Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası ve Slow Food Türkiye’ye desteklerinden dolayı teşekkür etti.
Basın toplantısı, Başkan Gülpınar’ın gazetecilerin sorularını yanıtlamasıyla sona erdi.
Şanlıurfa’yı, Dünyada Gastronomi Şehri Ünvanı İçin Öne Çıkaran Temel Özellik Nedir?
Şanlıurfa’nın temel hikâyesi; gastronominin yalnızca bir mutfak faaliyeti değil, insanlık tarihinin en eski üretme, pişirme, paylaşma ve birlikte yaşama pratiği olduğunun bu coğrafyada arkeolojik ve kültürel süreklilikle izlenebilmesidir. Göbeklitepe ve Karahantepe kazılarında ortaya çıkarılan öğütme taşları, tahıl işleme izleri ve ortak kullanım alanları, insanlığın ilk sofralarının bu topraklarda kurulduğunu göstermektedir. Halil İbrahim Sofrası geleneğiyle kesintisiz biçimde devam eden bu miras ile Şanlıurfa, Dünya’nın en eski Mutfağının hikayesini gözler önüne sermektedir.
IGCAT Dünya Gastronomi Şehri Ünvanı Neden Önemlidir?
IGCAT (International Institute of Gastronomy, Culture, Arts and Tourism) Dünya Gastronomi Şehri ünvanı; gastronomiyi yalnızca yemek kültürü olarak değil, kültürel mirasın korunması, yerel üretimin desteklenmesi, sürdürülebilir kalkınma, hijyen ve gıda güvenliği başlıklarıyla birlikte ele alan saygın bir uluslararası değerlendirme sistemidir.
IGCAT, çalışmalarını Dünya Turizm Örgütü (UN Tourism) ilkeleriyle uyumlu şekilde yürütmekte; şehirlerarasında uluslararası iş birlikleri, bilgi paylaşımı ve ortak projeler geliştirilmesini teşvik etmektedir. Bu yönüyle ünvan, şehirler için yalnızca prestij değil, küresel ölçekte sürdürülebilir gelişim ağına dâhil olma fırsatıdır.
Şanlıurfa’nın Adaylığı Ne Zaman Ve Nasıl Netleşti?
Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi ile IGCAT arasında gerçekleştirilen ön görüşmelerin ardından; Şanlıurfa’yı temsil etmek üzere Harran Üniversitesi, Haliliye Belediyesi, Eyyübiye Belediyesi, Karaköprü Belediyesi, GAP İdaresi, Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası ve Slow Food Türkiye’nin dahil olduğu güçlü bir paydaşlık komisyonu oluşturulmuştur. Hazırlanan başvuru dosyası, Barcelona’da düzenlenen IGCAT Danışma Kurulu Toplantısı’nda değerlendirilmiş ve Şanlıurfa, Türkiye’den bu ünvan için resmî aday ilan edilen ilk şehir olmuştur.
2029’a Kadar Hangi Çalışmalar Hayata Geçirilecek?
Gastronomi Stratejisi ve Eylem Planı hazırlanacak, ulusal ve uluslararası gastronomi festivalleri, geleneksel tariflerin kayıt altına alınması, unutulmaya yüz tutmuş yemeklerin yeniden gün yüzüne çıkarılması ve ticarileştirilmesi, ata tohumları temelli tarımsal projeler, eğitim-setifikasyon programları ve uluslararası tanıtım faaliyetleri aşamalı olarak hayata geçirilecektir.
Şanlıurfa Bu Adaylıkla Nasıl Bir Mesaj Vermek İstiyor?
Şanlıurfa; gastronominin yalnızca lezzet değil, tarih, kültür, tarım, hijyen, sürdürülebilirlik ve paylaşım olduğunu vurgulayarak, insanlık tarihinin en eski sofralarından geleceğin güvenli mutfağına uzanan güçlü bir hikâye anlatmaktadır. Adaylık süreci; gastronomi odaklı, yılın tamamına yayılan sürdürülebilir turizmi güçlendirecek; ata tohumlarıyla üretim yapan çiftçiden gastronomi işletmelerine kadar geniş bir kesime doğrudan ekonomik katkı sağlayacaktır. Tarım–turizm–kültür ekseninde bütüncül bir kalkınma modeli oluşturulacaktır.
2029 Dünya Gastronomi Şehri adaylığı, Şanlıurfa için bir sonuç değil; uzun vadeli ve sürdürülebilir bir vizyonun kilometre taşıdır.
Şanlıurfa’nın Unesco Müzik Şehri Kimliği, Gastronomi Adaylığıyla Nasıl Entegre Ediliyor?
Şanlıurfa’nın UNESCO Müzik Şehri unvanı ile 2029 IGCAT Dünya Gastronomi Şehri adaylığı, kentin kültürel mirasını bütüncül ve çok disiplinli bir yaklaşımla ele aldığını göstermektedir.
Gastronomi etkinlikleri; sıra geceleri, yerel müzik dinletileri ve tematik sofralarla desteklenecek; ziyaretçilere lezzet ve müziğin iç içe geçtiği çok duyulu kültürel deneyimler sunulacaktır.
