Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğünce hazırlanan "Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği" ile "Dağıtım Tebliği" ve "Ceza Tebliğinde" değişiklikler Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, daha önce her yıl Üretici Fiyat Endeksi'ne (ÜFE) göre güncellenen yapı denetim teminat tutarları, 2026'dan itibaren TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) ve ÜFE ortalamasına göre belirlenecek.
500 METREKARE ALTINDAKİ BİNALARA DENETİM KOLAYLIĞI
Vatandaşların yapı denetim hizmetine daha kolay erişebilmesi için yeni bir düzenleme yapıldı. Buna göre, inşaat alanı 500 metrekareye kadar olan yapıların denetimi Elektronik Dağıtım Sistemi tarafından atanan denetçiler dışında herhangi denetim kurulu tarafından yapılabilecek.
Bu binalar için vatandaşların belirleyeceği yapı denetim kuruluşuyla yüzde 1,75 ile yüzde 3,50 arasında hizmet bedel oranıyla denetim hizmet sözleşmesi imzalanabilecek. Güçlendirme işlerinde de denetim hizmet bedeli, o binanın tamamı için hesaplanan bedelin en az yüzde 25'i oranında olacak.
İNŞAAT BAŞLAMAZSA SÖZLEŞME FESHEDİLEBİLECEK
Yönetmelikteki sözleşme fesih gerekçelerinde de değişiklik yapıldı. Bu kapsamda 6 ay boyunca hiç iş yapılmaması süresi 3 aya düşürüldü. Böylece yapı denetim kuruluşları, 3 ay içinde inşaatın başlatılmaması durumunda sözleşmeyi feshedebilecek. Yapı denetim kuruluşlarının, kalıp ve donatı imalatını teslim alma, betona nezaret etme gibi mevzuatla verilen denetim görevlerini yerine getirmeme hallerinde de sözleşmenin feshedilebilmesinin önü açıldı.
Yeni uygulama kapsamında 1 Şubat 2026'ya kadar illerdeki faal yapı denetim kuruluşu sayıları güncellenecek. Bu tarihe kadar uygulama, İstanbul, Ankara, Bursa, Konya, İzmir, Kocaeli, Antalya, Gaziantep, Mersin, Kayseri, Şanlıurfa, Diyarbakır, Tekirdağ, Adana, Samsun ve Muğla'da hayata geçirildi.
15 YIL İÇİNDE YIKILIRSA DENETİM FİRMASI KAPATILACAK
Öte yandan Ceza Tebliğ Değişikliği ile ilgili kanunda yer alan "taşıyıcı sisteminde onarılamaz düzeyde yapısal bir hasar" ifadesi, "bu hasar nedeniyle yapının veya binanın yıkıldığının veya yıkılmasını gerektiren durumların anlaşılması gerektiği" olarak değiştirildi.
Değişiklikle yapı denetim kuruluşunca denetimi üstlenilen bir yapının, yapı kullanma izin belgesi aldıktan sonra 15 yıl içinde yıkılırsa yapı denetim firmasının faaliyetine son verilecek, teminatına el konulacak. Bu uygulamayla vatandaşa 15 yıl yıkılmama garantisi verilecek. Ayrıca bir binanın inşa aşamasında (kazı gibi) çevresindeki bir yapıya zarar vermesi durumunda yapı denetim kuruluşunun izin belgesi iptal edilerek, teminatına el konulacak.
ÖNEMİ NE
50 bini aşkın vatandaşın hayatını kaybettiği 6 Şubat depremlerinde henüz teslim edilmemiş yahut yeni teslim edilmiş pek çok binada çökme meydana gelmiş ve bu durum yapı denetimlerinin önemine karşı tepkiyle karşılanmıştı.
